15/6/14

Thư của Gs Hoàng Xuân Hãn gởi Tướng Giáp
(Theo Quechoa)

Sau đây là bc thư cui cùng ca Giáo sư Hoàng Xuân Hãn gi Võ Nguyên Giáp. Bc thư do chính Gs Hoàng Xuân Hãn mang tay đến Tòa Đi S Vit Nam ti Paris, nh chuyn. Trên đường v nhà,  ông đã trượt chân ngã; Vào nhà thương ít hôm sau thì mt. Là thư riêng nhưng ông gi gm nhiu s quan tâm đến vn nước và quan đim gi nước. Xét thy có nhiu ni dung vn còn tính thi s, nht là giai đon hin nay, khi Trung Quc đang gây hn bin Đông, chúng tôi đăng li toàn văn thư này đ bn đc tham kho và qua đó hiu thêm tâm s ca bc trí thc chân chính.


PARIS ngày m
ng 2 tháng Giêng năm Bính Tý
Gs Hoàng Xuân Hãn (1908-1996)


Kính g
ởi anh VĂN
Th
ưa ANH

Đ
i vi ANH đã nhm trng-trách trong nước, nhng k đt li đến ANH, t dùng nhng tiếng xưng-hô cc long- trng. Vy tôi xin Anh th li đã gi li xưng kín-đáo thân- mt trong bui gian-nan đ cùng nhau mng năm mi và chúc Anh vn mnh-kho đ trường th và ch-giáo cho con em. Chúng ta là nhng k ti-nhc cho nước khi tr, mà may-mn hơn nhiu bn, còn sng đến ngày nay, nhn thy đt nước thng-nht đc-lp. Nhưng li s rng lp tr, hin nay là sinh-lc ca nước, s chóng quên ti nhc xưa và công lao nhng người như các Anh.

Tôi đã có lúc bi
n-lun v điu khác bit gia s thng ngoi-xâm và s gii-phóng đt nước. Nước ta ch có hai cuc gii-phóng mà thôi: thi 1416-1427 vi Lê Li cùng Nguyn Trãi, và thi 1945-1975 vi Bác H cùng các Anh. T nhiên c hai mt phi nh gn-bó gia mưu-lược lãnh-đo và kiên-cường nhân-dân. Khi ngoi-xâm thì nhân-dân ai cũng căm-tc và lo-s cho tương-lai; còn trong cuc gii-phóng thì đch đã chung vi nhân-dân lâu trong nước, ri có th dùng quyn-li đ chia r và gim tinh-thn nhân-dân. Vì vy, cái cn-thiết nht trong cuc gii-phóng là cái ĐC ca nhng người lãnh-đo, cái Đc đ cho đch không tìm cách mua-chuc mình và làm gương cho nhân-dân gi lòng yêu nước.

Chính ngày nay, đ
c-tính y rt cn đi vi nhng người cm trng-trách. Chc rng các Anh vân lưu-tâm v đim y. Nhưng nhân-dân ch quên công-lao nhng k kia. Điu th hai tôi s là s tư-li ngày nay làm gim thế-khí ca cán-b đi vi người ngoài, h mang tin vào; có k tưởng người mình vn "s" h như xưa, cho nên h tìm cách lung-lc. Ví d töi được nghe nói rng có công-ti ln ngoài đu-tư đã không mun, như ta tưởng, phái sang nước ta làm đi-din, nhng người gc Vit mà h có, vì nhiu duyên-c, nht là h s mt "oai" v người Vit.

N
ước ta nghèo ; mi đc-lp và thng-nht. Vy s bo-th đt-nước rt khó. Nước li có nhiu dân-tc thiu-s, tuy t-l nh, nhưng nhng vùng kinh-tế quan trng mé Bc và và mé Tây, và c ti trung-châu như Chàm và Khme khrom. Gương ngoi-bang xui-khiến hay giúp-rp không thiếu: Tchechene, Đông-Âu, Tây-Á. Phi-Châu. Tôi nghĩ rng phi tôn-trng và ng-dng văn-hoá đi-phương và coi đó là văn-hoá Vit-nam, đng-hoá chóng v trình-đ kiến-thc và trà-trn dân-tc trong lúc tuyn-chn cán-b. Nước Pháp đã gii-quyết được vn-đ Bretons, Auvergnats, Alsaciens, Basques v.v. mà vn-đ Irland Anh vn tn-ti. Vn-đ mt b và hi-phn thì nan-gii, nhưng phi đa vào chính-sách ngoi-giao đi vi mt ti-cung-quc láng-ging. Nhưng du thế nào thì mt tiu-hm-đi rt cn, ít ra thì cũng phi gi an-toàn khu du-lch vnh H-long. Đi vi Lào thì ch quên rng cui đi Thuc Pháp, Lào ch gm vùng Nam-Chưởng và Vn-tượng; s an-toàn đt Vit v mt Tây dã nh s y. Đi vi Khmer thì chc các Anh đã biết đó là l h ca nước ta đi Tây-Phương. Phi làm sao cho s tuyên-truyn ca h rng ta tiếp-tc chiếm ln h là mo chia r đ ln-áp đt chung.

V
mt kinh-tế, s m ca cho ngoi-quc đu-tư là mt s dĩ-nhiên đ dân mình có vic làm, hc kĩ-thut, hc qun-lí, kiến-thiết h-tng cơ-s, nâng dn đi sng, và nh đó báo-đáp ít nhiu công-lao lãnh-đo và nhân-dân. Nhưng các Anh cũng đng-ý vi tôi thà chu thit-thòi chút ít bây gi, ch không đ n ln lâu dài v sau cho con cháu, đến mc không bao gi tr hết lãi.

Cu
i cùng, tôi mun nói qua v vn-đ bom ht-nhân. Pháp va tuyên-b ngng th, Trung-quc vn thí-nghim và làm. Nước ta không th có; nhưng phi nghĩ đến lúc bt ng có đch-th ly nó đ đe-do mình thì làm sao? Đây không phi là mt gi-thuyết suông. Trung-quc hin nay còn đe-do Đài-loan nếu x ny tưởng da vào Hoa-kì mà t thái-đ li-khai. Nếu lc-đa ly bom ht-nhân ra đe-do, Hoa-kì có can-thip vào ni-tr nước khác không? Ngoi-giao ta t có lúc phi chn mt nước ln có bom ht-nhân mà Trung-quc s, đ tr-ngi ý-đ đe-do ca đch.

Trên đây ch
là my li tm-thường tôi xin góp làm vui câu chuyn đu năm vi ANH. Xin Anh đng cười là nhng li vô-trách-nhim. Nhân ngày tết, töi xin chúc tết ANH và c nước; và xin gi bài khai-bút năm nay đ biu-l lòng riêng. Rng:

Tám ch
c may ri sp chín mươi
S
c chng thêm đui tính thêm lui
S
nhà bn cũ ôn không thn
V
n nước tình sâu mng s tươi
Văn ng
thi xưa tìm kiếm gc
Tinh hoa thu
mi gng đua người
Tu
i cao nhưng chí còn trai tr
M
t đc tay biên ming vn cười.
(Trên đây tôi dùng năm v
n trong bài " Cm ơn mng th tám mươi " làm đã 9 năm ri:)

Tu
i-tác nay đà chn tám muơi
Đ
i ta ngm li lm khóc cười
Th
ương tâm bn bn binh đao thm
M
ng m nhiu phen hu vn tươi
B
t nước hư danh lòng chng bn
V
n nhà c gi chí không lui
Tri âm ch
ng l so già tr
Xin dãi lòng son c
m t Người

Kính chúc ANH và gia-quy
ến trong năm ny mi s may-mn tt-lành.

 HOÀNG-XUÂN-HãN



Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét