Tản mạn về phẩm chất
người Việt
Có một vài ý kiến của
một số bạn về phẩm chất của người Việt Nam, nói đúng hơn là tố chất người Việt.
Có vẻ ý kiến của những bạn này, là quy lỗi sự tồi tệ của xã hội ngày nay cho tố
chất của người Việt. Và vì thế đưa ra kết luận mà chế độ hiện nay sẽ cấp huân
chương: Dân tồi nên chế độ suy đồi thế là đúng rồi, kêu ca gì, cứ lo lầm lũi đi
cày và đóng thuế tiếp đi.
Dù rằng có nhiều bài
phân tích đã được mổ xẻ ở trang facebook này, nhưng xem ra tranh luận với các
bạn Dư luận viên hoặc những người có quan điểm quá bi quan chắc chẳng đi đến
đâu. Chúng ta hãy nói chuyện với nhau bằng con số:
Theo số liệu của Ủy ban
Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, hiện có hơn 4,5 triệu người Việt Nam
đang sinh sống và làm việc ở 103 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Đông
nhất là cộng đồng tại Mỹ, khoảng trên dưới 2 tr người.
Người Việt bắt đầu lưu
lạc trên thế giới chủ yếu ở hai thời điểm: 1954 có một đợt di cư (số lượng nhỏ)
sang Pháp và một số nước khác. Đợt di cư nhiều nhất là sau năm 1975, phần lớn
đích đến là Mỹ. Thời gian người Việt cắm rễ ở nước ngoài do đó cũng mới khoảng
trên dưới 50 năm, đủ sinh ra 2 - 3 thế hệ ở nước sở tại.
So với quá trình di cư
của người Hoa và nhiều dân tộc khác, người Việt trên thế giới là một cộng đồng
khá non trẻ, thời gian xây đắp cuộc sống và tích lũy của họ ở quê hương mới
chưa nhiều.
Vậy họ đã làm được những
gì? Dù trong danh sách tỷ phú Forbes xuất hiện một số người Việt, chứng tỏ khả
năng nổi trội của họ trong top những người giàu có nhất thế giới, hoặc có những
người đã đạt thành tựu cao về cá nhân trong khoa học, y tế, giáo dục, nhưng
những ví dụ đó chỉ mang tính đơn lẻ. Có lẽ thứ thuyết phục nhất là những gì cả
cộng đồng đã gửi về để giúp đỡ đất nước.
Có 4,5 tr người Việt
đang sinh sống ở nước ngoài
Từ 1991 - 2015, có tổng
số 90 tỷ USD kiều hối được gửi về Việt Nam.
Số lượng kiều hối chuyển
về liên tục tăng theo các năm. Năm 2014, số kiều hối chuyển về đạt 12 tỷ USD.
Con số này dự kiến đạt khoảng 13 - 14 tỷ USD trong năm 2015.
Và 4,5 tr người Việt đó,
vẫn phải làm việc, phấn đấu và tích lũy, lo ăn học cho con cái mình ở quê hương
mới. Nếu ước tính họ gửi hàng năm khoảng 20% tiền thu nhập về trợ giúp thân
nhân trong nước, thì quy mô nền kinh tế mà 4,5 tr người Việt đang sống ở nước
ngoài này đang tạo ra mỗi năm có thể ước đạt 60 tỷ USD một năm.
Ta làm một so sánh nhỏ:
90 triệu người Việt trong nước đang tạo ra 188 tỷ USD GDP (năm 2014)
4,5 tr người Việt ở nước
ngoài đang tạo ra 60 tỷ USD (năm 2014)
Vậy người Việt tồi hay
tốt? Khi được sống ở những điều kiện giúp giải phóng con người, họ đang tạo ra
được những giá trị gì?
P/S để tránh gây sốc về
con số, xin bổ sung dữ liệu là GDP tính theo sức mua tương đương PPP năm 2014
của Việt Nam ước đạt 509 tỷ USD.
Tuy nhiên, mức ước đoán
20% thu nhập tích lũy kiều bào gửi về cũng là mức ước tính rất cao. Theo logic,
người Việt định cư ở nước ngoài phải lo nhà cửa, cuộc sống, lo ăn học cho con
cái và tích lũy dự phòng, do đó mức tiền gửi về hàng năm tương ứng khoảng 10%
thu nhập của họ có lẽ là chính xác hơn. Và nếu vậy, thì quy mô GDP (danh nghĩa)
do 4,5 tr người Việt đang tạo ra mỗi năm sẽ lên tới 120 tỷ USD. Do cộng đồng
này sống tại 103 quốc gia và vùng lãnh thổ, không thể có đối chiếu để tính được
quy mô này theo nguyên tắc PPP.
Để so sánh khách quan,
xin nêu thêm con số về tiền kiều hối của Philippin: Philippin có 10 tr người
lao động ở nước ngoài, năm 2014 gửi về nước 22 tỷ USD. Nếu đối chiếu với số
lượng 4,5 tr người Việt gửi về 12 tỷ USD thì người Việt đang gửi nhiều hơn. Tuy
nhiên phải lưu ý một sự khác biệt rất lớn giữa cộng đồng người Việt và cộng
đồng Philipin: Cộng đồng người Việt phần lớn là người lưu vong, và định cư ở
quốc gia mới, họ chỉ gửi về giúp thân nhân một phần nhỏ thu nhập. Cộng đồng
Phillipin phần lớn là người xuất khẩu lao động, ra nước ngoài kiếm tiền chứ
không định cư và gửi hầu hết thu nhập tích lũy được về cho thân nhân trong
nước. Do đó tỷ lệ GDP tạo ra của người Philipin ở nước ngoài thấp xa so với
người Việt.
Trên thực tế, nếu phản
ánh đúng bản chất, thu nhập của cộng đồng người Việt phải gọi là GNP, tuy nhiên
ở đây chỉ là một phép liên tưởng so sánh: Giá trị tạo ra bởi người Việt trong
nước và giá trị cộng đồng người Việt ở nước ngoài kiếm được mỗi năm, nên tạm
coi thống nhất là GDP để tiện so sánh.
Có nhiều ý kiến phản ánh rằng kiều hối có một bộ phận quay vòng, là tiền trong nước chuyển lậu ra ngoài rồi quay lại qua đường kiều hối. Ở đây có hai điểm cần làm rõ. Chính xác là có tiền chuyển lậu ra nước ngoài. Theo nghiên cứu của tiến sỹ Nguyễn Quang Việt, nó đạt tới 9 tỷ usd vào năm 2013. Tuy nhiên, đây chính là điểm thứ hai, số tiền này chuyển lậu chính là thanh toán cho dòng hàng nhập lậu từ Trung Quốc. Con số nhập lậu này đến nay đã được khẳng định. Cuối năm 2014, chênh lệch số liệu giữa thống kê của Tổng cục thống kê TQ và Việt Nam vênh tới 20 tỷ usd hàng TQ xuất vào Việt Nam.
Có nhiều ý kiến phản ánh rằng kiều hối có một bộ phận quay vòng, là tiền trong nước chuyển lậu ra ngoài rồi quay lại qua đường kiều hối. Ở đây có hai điểm cần làm rõ. Chính xác là có tiền chuyển lậu ra nước ngoài. Theo nghiên cứu của tiến sỹ Nguyễn Quang Việt, nó đạt tới 9 tỷ usd vào năm 2013. Tuy nhiên, đây chính là điểm thứ hai, số tiền này chuyển lậu chính là thanh toán cho dòng hàng nhập lậu từ Trung Quốc. Con số nhập lậu này đến nay đã được khẳng định. Cuối năm 2014, chênh lệch số liệu giữa thống kê của Tổng cục thống kê TQ và Việt Nam vênh tới 20 tỷ usd hàng TQ xuất vào Việt Nam.
Trong số này sẽ có sai
số về cách tính xuất xứ, ngoài ra, cũng sẽ có dòng tài nguyên thô xuất lậu từ
Việt Nam sang TQ, ước khoảng 4 tỷ usd, nhung phần còn lại chênh hàng chục tỷ
Usd chính là hàng lậu. Đương nhiên nó sẽ được thanh toán bằng chuyển tiền lậu.
Số tiền này chuyển ra trả cho các nhà sản xuất TQ đương nhiên sẽ không quay lại
và chẳng dính gì đến kiều hối. Một bộ phận tiền chuyển lậu ra nước ngoài quan
trọng khác là tiền tham nhũng. Số tiền này đương nhiên sẽ được cất ở ngân hàng
và các tài sản ở nước ngoài chứ không quay lại Việt Nam. Cũng có nhiều phân
tích cho rằng trong dòng kiều hối có một bộ phận là tiền bất hợp pháp được rửa
ở Việt Nam. Ý kiến này khá võ đoán hoặc nếu có thì tỷ trọng không quá lớn vì
các nước như Mỹ sẽ theo dõi rất sát các khoản chuyển tiền khi nó xuất hiện trên
hệ thống ngân hàng, mà toàn bộ kiều hối thì đều được chuyển qua con đường ngân
hàng chính thức. (Khoảng 57% kiều hối chuyển về là từ Mỹ, nguồn theo nghiên cứu
của Viện quản lý trung ương vn) Người chuyển tiền sẽ ngay phải lập tức giải
trình về nguồn gốc số tiền khi chuyển qua ngân hàng nếu nó bất thường. Một số ý
kiến khác cho rằng dòng kiều hối tăng do người Việt huy động tiền chuyển về
nước gửi ngân hàng để hưởng chênh lệch lãi suất giữa tiền Việt và usd, đây là ý
kiến thiếu chuyên môn vì rủi do tỷ giá giữa tiền Việt và Usd là rất lớn, việc
chuyển tiền nhằm mục đích này, nếu có, chỉ là các trường hợp hãn hữu với số
tiền nhỏ lẻ. Kết luận rút ra ở đây, là dòng tiền kiều hối miễn phí hàng năm
đang là cái phao cứu sinh cho nền kinh tế Việt Nam, để bù trừ vào tiền trả cho
dòng hàng nhập lậu từ TQ và tiền tham nhũng chuyển ra nước ngoài. Nếu không,
Việt nam đã mất năng lực chi trả từ lâu. Nó cũng phản ánh một thực tế, TQ đang
bòn rút người Việt ở một mức độ kinh khủng hơn thống kê chính thức. Và nếu
thương mại hai nước bị đình trệ, thì sẽ có vô số nhà máy TQ sẽ sập tiệm vì dòng
thặng dư thương mại họ đang được hưởng từ Việt Nam có thể lên tới 40 tỷ usd.
Trung Quốc sẽ thiệt hại lớn hơn nhiều Việt Nam nếu giao thương hai nước vì lý
do nào đó mà bị kiểm soát.
Nhân có ý kiến nói về
doanh nghiệp sân sau của quan chức, anh phân tích rõ hơn một chút. Các doanh
nghiệp sân sau được hưởng lợi nhờ thông tin chính sách, nhờ hậu thuẫn quyền lực
từ quan chức. Vốn để hoạt động của nó không bao giờ là tiền từ quan chức bỏ vào
(nếu có cũng rất ít) mà được móc ra từ hệ thống ngân hàng (cũng do hậu thuẫn
quyền lực mà vay được dễ dàng). Nhiệm vụ cua doanh nghiệp sân sau là kiếm tiền
chia cho quan chức, số tiền này trừ đi số phè phỡn ở Việt Nam thì phần lớn sẽ
được chuyển lậu cất ở nước ngoài, chúng không bao giờ quay trở lại và là những
nguồn lực bị mất hút.
Và thông điệp cuối cùng:
Đây chỉ là bài viết mang tính tham khảo cho vui, các thông số phần nhiều đều là
ước đoán (trên cơ sở những số liệu xác thực). Nếu có bạn nào cảm thấy tự ái
rằng 90 tr người Việt sao thua kém thế nghĩa là hiểu nhầm hoàn toàn thông điệp
của bài viết. Ở đây chỉ là một phân tích nhỏ để chỉ ra thực tế người Việt Nam
có thể làm được những gì, tạo ra được những gì nếu được sống ở những môi trường
tốt. Và do đó 90 triệu người Việt Nam, nếu môi trường trong nước được cải
thiện, họ sẽ có khả năng đưa đất nước này đi đến tận đâu?
Anh không muốn tự huyễn
hoặc hay ru ngủ mình. Người Việt trong nước giờ rất tệ hại, nếu không đã chẳng
lầm lũi bị bóc lột tàn tệ bởi một thể chế suy đồi đến tận bây giờ, phải nhìn
thẳng vào đó để hiểu ta đang ở đâu. Nhưng mọi phân tích đều dẫn đến một kết
luận, họ hoàn toàn có thể làm rất tốt nếu có được một thể chế cai trị tốt hơn,
dựa trên pháp luật, kỷ cương và nhân văn. Họ hoàn toàn có thể lột xác giống
những người đồng chủng tộc đang được sống trong những môi trường tốt. Chẳng có
miếng bánh nào miễn phí, do đó, mỗi cá nhân phải tự thay đổi chính mình và đấu
tranh cho sự thay đổi chung của xã hội. Vậy thôi.
- See more at:
https://www.danluan.org/tin-tuc/20151109/lang-tan-man-ve-pham-chat-nguoi-viet#sthash.vRpE58aS.dpuf
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét